Wat is een gyre?
De Plastic soep is alle plastic vervuiling in de oceaan; van de plastic zakken die drijven aan het oceaanoppervlak tot aan het plastic op de oceaanbodem. Op sommige plaatsen aan het oceaanoppervlak is meer plastic te vinden dan op andere. Dit komt doordat plastic verzameld in 5 gyres.
Wat is een gyre?
Er zijn vijf gyres: 1) de Noordelijke Stille Oceaan gyre; 2) Indische Oceaan gyre; 3) Zuidelijke Stille Oceaan gyre; 4) Zuid Atlantische gyre en 5) de Noord Atlantische gyre. Alle gyres bevinden zich in de subtropische gebieden net boven en onder de evenaar.
Soms hoor je dat mensen denken dat er eilanden aan plastic ronddrijven in de oceaan. Dit is echter niet het geval. Maar in sommige delen van de oceaan is wel meer plastic te vinden dan in andere delen. Dit komt doordat plastic zich verzameld in de gyres. Een gyre is een ringvormige zeestroming aan het oceaanoppervlak. De stroming rondom deze gyres is het grootste transport mechanisme voor de verspreiding van drijvend plastic2 .
Hoe ontstaat een gyre?
Op het Noordelijk halfrond stromen de gyres richting het westen, op het Zuidelijk halfrond stromen ze richting het oosten.
Gyres ontstaan doordat wind over het oceaanoppervlak waait. De wind duwt het water als het ware weg. Zoals je op het plaatje kan zien, waait op het Noordelijk halfrond, in het bovenste deel van de gyre, de wind richting het oosten. Hierdoor duwt de wind het water in oostelijke richting. In het onderste deel van de gyre waait de wind richting het westen. De wind duwt hier het water naar het westen toe. Het water dat door de wind wordt weggeduwd kan niet verder stromen omdat het wordt geblokkeerd door de continenten. Hierdoor buigt het af, en krijgt de stroming een ringvorm.
Waarom hebben niet alle gyres dezelfde stroomrichting?
Het verschil in stroomrichting in gyres wordt veroorzaakt door het corioliseffect. Het corioliseffect zorgt ervoor dat de stroming op het Noordelijk halfrond met de klok mee beweegt, en op het Zuidelijk halfrond tegen de klok in.
Plastic verzamelt in de gyres
Wist je dat… Er helemaal geen plastic eilanden bestaan? De plastic soep is meer een waterige bouillon.
Water in de gyre stroomt naar het midden toe. Hier zinkt het naar beneden. Plastic wordt door de draaiende beweging naar het centrum van de gyre gebracht. Omdat het plastic blijft drijven zinkt het niet met de stroming mee naar beneden, maar blijft het achter in het midden van de gyre 3. In de oceaan zijn vijf plekken waar veel plastic zich heeft verzameld, allemaal op de plaats van een gyre 4,5,6,7,3. De hoeveelheid plastic die hier wordt gevonden is 10 kg per vierkante km 6,3. Plastic eilanden zijn er dus zeker niet, maar een grotere dichtheid aan plastic is er wel te vinden.
Schade aan de Noordpool door Nederlands plastic
Niet alleen in gyres is veel plastic, ook in andere delen van de oceaan hoopt plastic op. Zoals je kan lezen in dit artikel van Trouw is een van deze plekken de Noordpool. Plastic wordt hier met de oppervlakte stroming naartoe gebracht. In het Noordpool gebied aangekomen zinkt het water naar beneden. Het drijvende plastic zinkt niet mee, en blijft achter in het Noordpool gebied waar het grote schade aanbrengt aan de Noordpool en alles dat daar leeft.
Lees in Trouw meer over de gevolgen die ons Nederlandse plastic heeft voor het Noordpool gebied.
2 Barnes, D. K., Galgani, F., Thompson, R. C., & Barlaz, M. (2009). Accumulation and fragmentation of plastic debris in global environments. Philosophical Transactions of the Royal Society of London B: Biological Sciences, 364(1526), 1985-1998.
3 van Sebille, E. (2015) The oceas’ accumulating plastic garbage. Physics Today, 68, 60-61. – Website
4 Law, K. L., Morét-Ferguson, S., Maximenko, N. A., Proskurowski, G., Peacock, E. E., Hafner, J., & Reddy, C. M. (2010). Plastic accumulation in the North Atlantic subtropical gyre. Science, 329(5996), 1185-1188.
5 Law, K. L., Morét-Ferguson, S. E., Goodwin, D. S., Zettler, E. R., DeForce, E., Kukulka, T., & Proskurowski, G. (2014). Distribution of surface plastic debris in the eastern Pacific Ocean from an 11-year data set. Environmental science & technology, 48(9), 4732-4738.
6 Cózar, A., Echevarría, F., González-Gordillo, J. I., Irigoien, X., Úbeda, B., Hernández-León, S., … & Fernández-de-Puelles, M. L. (2014). Plastic debris in the open ocean. Proceedings of the National Academy of Sciences, 111(28), 10239-10244.
7 Eriksen, M., Lebreton, L. C., Carson, H. S., Thiel, M., Moore, C. J., Borerro, J. C., … & Reisser, J. (2014). Plastic pollution in the world’s oceans: more than 5 trillion plastic pieces weighing over 250,000 tons afloat at sea. PloS one, 9(12), e111913.
8
Ook interessant..
